Najbardziej pracochłonnym elementem zbiórki prowadzonej w formule „człowiek do towaru”, jest przemieszczanie się po magazynie w trakcie kompletowania kolejnych pozycji zamówienia. Optymalizacja sposobu zbiórki, w tym sekwencji czynności, stanowi jedną z najważniejszych metod podnoszenia efektywności magazynu. Średni czas kompletacji zamówienia jest z kolei jednym z najczęściej stosowanych i najbardziej miarodajnych wskaźników efektywności magazynu. Wybór metody zbiórki należy do podstawowych zadań organizacyjnych w każdym magazynie. Znaczenie ma tutaj między innymi rodzaj asortymentu, ilość klientów, liczba i profil zamówień.
Oto kilka popularnych metod kompletacji, wraz z ich najważniejszymi cechami, zaletami i ograniczeniami.
Wybór metody kompletacji – według zamówień (Pick by Order)
W modelu tym, pracownik korzystając na przykład z pojemnika lub wózka, zbiera wszystkie artykuły znajdujące się w danym zleceniu. Lista z wymaganymi artykułami może być mu udostępniona w formie papierowego wydruku, za pośrednictwem pomocy terminala mobilnego lub poleceń głosowych (pick by voice). Realizacja zbiórki według tego schematu sprawia, że po zebraniu ostatniego artykułu, zlecenie jest kompletne, gotowe do wysyłki. Eliminuje to potrzebę sortowania produktów i ryzyko pomieszania zawartości zleceń. Najważniejszym mankamentem tej metody jest to, że w dużych magazynach, może wiązać się z koniecznością pokonywania znacznych odległości pomiędzy miejscami, gdzie znajdują się kolejne artykuły z zamówienia.
Kompletacja grupowa (Batch Picking)
W kompletacji tej zlecenia łączy się w grupy, tak, aby ustalić ich sumaryczne zapotrzebowanie na dany artykuł. Wymaganą ilość produktu pobiera się od razu dla wszystkich zleceń z grupy. Sortowanie artykułów odbywa się później, w specjalnie wydzielonej do tego części magazynu. W kompletacji grupowej wyróżnić można dwa podejścia. Pierwsze zakłada pobranie z miejsca magazynowego dokładnie takiej liczby produktów, jaka jest wymagana. W drugim zaokrągla się liczbę artykułów w górę (pełna paleta). Po procesie sortowania, pozostałe sztuki są odwożone na miejsce składowania.
Zaletą tej metody jest skrócenie tras pokonywanych przez pracowników magazynu, wadą rozdzielenie zbiórki i konieczność sortowania. Należy pamiętać, że aby efektywnie zarządzać procesem łączenia zleceń w grupy, wskazane jest użycie informatycznego systemu zarządzania magazynem (WMS – Warehouse Management System).
Multikompletacja (Cluster Picking)
W trakcie tej kompletacji, pracownik jednocześnie pobiera artykuły dla dwóch lub więcej zamówień, dokonując od razu sortowania. Kompletacja ta wymaga zastosowania specjalnego typu kosza/wózka kompletacyjnego, posiadającego wydzielone segmenty. Ilość segmentów odpowiada ilości zamówień, jakie mogą być równocześnie realizowane . Metoda ta sprawdza się szczególnie dobrze w sytuacji, gdy zbierany asortyment ma niewielkie rozmiary i niewielką masę.
Zaletą Cluster Picking jest znaczne skrócenie pokonywanych przez pracowników tras, a co za tym idzie, czasu potrzebnego do skompletowania zamówień. Wadą jest natomiast realne ryzyko pomyłki podczas sortowania.
Kompletacja falowa (Wave Picking)
Kompletacja falowa pozwala rozwiązać występujący w wielu magazynach deficyt miejsc zbiórki. Metoda ta opiera się na idei łączenia zamówień w ramach okien czasowych. System WMS dysponując wiedzą o dostępności asortymentu, grupuje zlecenia według przedziałów czasu, kiedy mogą być one zebrane. Oprogramowanie kieruje się przy tym między innymi cyklem uzupełniania miejsc magazynowych, czy priorytetem zamówień.
Jak taki wybór metody kompletacji wpływa na pracę magazynu? Zaletą tej metody jest bardzo efektywne wykorzystanie z dostępnej przestrzeni magazynowej. Wadą kompletacji falowej jest wydłużenie czasu realizacji zamówienia, co powoduje, że może ona nie spełniać wymagań niektórych firm (np. e-commerce).
Kompletacja strefowa (Zone Picking)
Kompletacji strefowej przewiduje podział magazynu na mniejsze obszary (strefy). Obszar strefy określa się w zależności od wskaźnika rotacji znajdującej się w niej produktów. Im wyższy wskaźnik, tym strefa ma jest mniejsza.
W kompletacji strefowej można wyodrębnić następujące metody:
- Sekwencyjna – pojemnik (paleta) podróżuje pomiędzy kolejnymi strefami zbiórki, w których znajdują się towary zbierane w ramach danego zamówienia. Metoda nie wymaga sortowania artykułów przed wysyłką.
- Synchroniczna – zlecenie kompletacyjne zawiera w sobie artykuły z większej ilości zamówień. Kompletacja odbywa się we wszystkich strefach zawierających wymagany towar jednocześnie. Metoda ta wymaga późniejszego połączenia i sortowania artykułów przed wysyłką.
Kompletacja strefowa dobrze sprawdza się w dużych magazynach, zawierających liczne artykuły o niewielkich rozmiarach. Tę metodę stosuje się często, gdy magazyn posiada wydzielone obszary według podobieństwa towarów, czy warunków ich przechowywania. Kompletacja strefowa wymaga ciągłego monitorowania tego, jak obciążenia zleceniami są poszczególne strefy.
Wybór metody kompletacji – modele hybrydowe
Oprócz wymienionych wyżej możliwości, przedsiębiorstwa często decydują się na modele hybrydowe. W wielu magazynach można spotkać połączenie dwóch lub więcej metod kompletacji, tworzących niekiedy bardzo unikalne i ciekawe rozwiązanie. Do tego dochodzi szerokie spektrum technologii wspierających kompletację, takich jak Voice Picking, Light Picking czy Pick by Vision.
Z perspektywy wyboru metody kompletacji, interesujący przypadek stanowią operatorzy logistyczni, świadczący usługi magazynowania dla wielu klientów. Bardzo istotna jest dla nich zdolność dopasowania metody zbiórki do indywidualnych potrzeb i oczekiwań klienta. Z pomocą w tym zadaniu przychodzą informatyczne systemy magazynowe WMS, dostosowane do potrzeb operatorów logistycznych. Ich funkcje umożliwiają efektywne stosowanie wielu różnych metod kompletacji w tym samym obiekcie, co znacząco ułatwia zarządzanie magazynem.
Najtrudniejszą sprawą związaną z wyborem optymalnej metody kompletacji jest fakt, że jest to proces ciągły i dynamiczny. Nowe potrzeby, nowe okoliczności, czy też nowi klienci mogą w każdej chwili zrewidować obecną sytuację i wymusić zmiany. Zdolność do elastycznego i szybkiego korygowania modelu kompletacji, stanowi w obecnych czasach jeden z fundamentów, na jakim opiera się efektywne zarządzanie magazynem.
