Uzyskanie odpowiedniej normy ISO może przynieść producentom wiele korzyści, które zazwyczaj rekompensują trudy związane z jego pozyskaniem. W tym artykule omówiono pięć norm ISO, które mają kluczowe znaczenie dla firm produkcyjnych. W jaki sposób normy ISO mogą ulepszyć procesy biznesowe? Jakie nowe możliwości otwierają? Jak wygląda proces certyfikacji?
Czym są normy ISO?
Normy ISO to wytyczne ustalone przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) w celu zapewnienia jakości, bezpieczeństwa, wydajności lub innych parametrów certyfikowanych systemów i procesów w różnych branżach. Certyfikacja ISO ma zagwarantować to, że usługa, produkt, system, proces lub organizacja jako całość, odpowiadają określonym standardom zdefiniowanym przez organizację. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna opracowuje standardy i działa globalnie, jednak sama nie certyfikuje organizacji. Proces certyfikacji prowadzony jest przez partnerskie organizacje obecne w 167. krajach na całym świecie.
Opracowano wiele różnych norm ISO, z których każda reguluje określone aspekty działalności. Główne obszary normalizacji obejmują zapewnienie jakości, zarządzanie środowiskiem, zarządzanie energią oraz szeroko pojęte bezpieczeństwo (żywności, IT etc.). Łączna liczba opracowanych dotychczas norm ISO i ich wariantów przekracza 22 000.
Korzyści z normy ISO
Certyfikat ISO może w istotnym stopniu przyczynić się do długoterminowego wzrostu i zrównoważonego rozwoju firmy. Certyfikacja zapewnia poprawę w wielu obszarach działalności, takich jak kontrola jakości, zasięg rynkowy, efektywność operacyjna i zarządzanie ryzykiem. Oto niektóre z głównych powodów, dla których warto uzyskać certyfikat ISO dla producentów działających w niemal każdym sektorze.
- Uporządkowanie wiedzy – jedną z pierwszych korzyści płynących z procesu certyfikacji jest zebranie i uporządkowanie szczegółowej wiedzy dotyczącej obszarów działalności podlegających ocenie zgodności,.
- Zapewnienie jakości – certyfikacja ISO nieodłącznie wiąże się z usprawnianiem procesów i podnoszeniem standardów jakości. W rezultacie producenci mogą zapewnić wszystkie zainteresowane strony, w tym klientów, że ich produkty spełniają lub przekraczają ustalone standardy jakości.
- Dostęp do globalnego rynku – producenci posiadający certyfikaty ISO łatwiej wchodzą na rynki międzynarodowe i konkurują na nich. Ponieważ standardy są uznawane na całym świecie, certyfikowanym producentom łatwiej jest przestrzegać międzynarodowych przepisów i wymagań rynku.
- Efektywność operacyjna – normy ISO wymagają od producentów przestrzegania najlepszych praktyk w procesach operacyjnych, od zaopatrzenia po produkcję i wysyłkę. Prowadzi to do zwiększenia wydajności i zmniejszenia ilości odpadów, co pozytywnie wpływa na wyniki finansowe.
- Zarządzanie ryzykiem – zgodność z normami ISO często wymaga rzetelnej oceny ryzyka operacyjnego. Identyfikacja potencjalnych zagrożeń umożliwia producentom zapobiegawcze rozwiązywanie problemów, które w przeciwnym razie mogłyby stać się bardzo kosztowne.
- Zaufanie klientów – certyfikat ISO jest dla klientów źródłem zaufania. Oznacza on, że procesy produkcyjne zostały sprawdzone i spełniają określone standardy jakości. Pomaga to wzmocnić zaufanie i budować lojalność wśród klientów.
Proces certyfikacji
Proces certyfikacji prowadzony jest pomiędzy firmą starającą się uzyskać certyfikat, a akredytowanym partnerem ISO zwanym jednostką certyfikującą. Aby proces przebiegł sprawniej, można również zaangażować konsultantów zewnętrznych.
Uzyskanie certyfikatu wiąże się z kompleksowym dokumentowaniem procesów, do których stosuje się dany standard. Następnie wdrażany jest system zarządzania aktywami lub procesami, który dostosowuje procesy wewnętrzne do wymagań i zapewnia identyfikowalność. Następnie przeprowadzany jest audyt zgodności, po którym możliwe jest wydanie notyfikacji. Ostatnim, ciągłym krokiem są regularne audyty, mające na celu zapewnienie ciągłej zgodności.
Certyfikacja może bardzo się różnić, zależnie od wewnętrznych procesów firmy i stosowanego standardu. W ogólnym schemacie proces ten wygląda następująco.
Schemat certyfikacji
- Wybór normy ISO – zdecyduj, która norma ISO jest najistotniejsza dla Twoich procesów produkcyjnych. Następnie skontaktuj się z audytorem i złóż wniosek o certyfikację.
- Ocena istniejących systemów – przeprowadź audyt wewnętrzny, aby ocenić swoją obecną działalność i zidentyfikować luki pomiędzy istniejącymi procesami a wybraną normą ISO.
- Opracowanie planu wdrożenia – utwórz plan, który szczegółowo opisze, w jaki sposób Twoja organizacja dostosuje swoje działania do wybranej normy ISO. Obejmuje to wdrożenie systemu zarządzania procesami zawierającego szczegółowe informacje na temat zmian proceduralnych, dokumentacji i szkoleń pracowników.
- Realizacja planu – rozpocznij realizację planu wdrożenia i wprowadzenia niezbędnych zmian operacyjnych. Dbaj o to, aby pracownicy byli przeszkoleni i świadomi nowych procedur i standardów.
- Ocena strony trzeciej – przedstaw wdrożony system zarządzania procesami i dokumentację osobie trzeciej. Audytor oceni Twoje działania pod kątem wybranej normy ISO.
- Eliminowanie niezgodności – jeżeli audyt zewnętrzny ujawni obszary niezgodności, zajmij się nimi przed przyznaniem certyfikacji.
- Zdobycie certyfikatu – po pomyślnym przeprowadzeniu audytu zewnętrznego i rozwiązaniu wszelkich niezgodności Twoja organizacja otrzyma certyfikat ISO.
- Stała zgodność – uzyskanie certyfikatu ISO to nie tylko jednorazowe działanie, ale ciągły proces, który wymaga regularnych audytów i aktualizacji, aby zapewnić, że producent pozostaje w zgodzie ze zmieniającymi się normami. Z każdym okresem odnowienia znajdziesz możliwości ulepszeń, zwiększając w ten sposób swoją przewagę konkurencyjną i zwiększając zaufanie klientów.
Certyfikacja nieuchronnie wiąże się z pewnymi kosztami. Można je z grubsza podzielić na trzy kategorie. Pierwsza to koszty związane z dokumentowaniem procesów i wdrażaniem zmian organizacyjnych. Druga to szkolenie pracowników i przeprowadzanie audytów wewnętrznych, w celu zapewnienia płynnego procesu certyfikacji. Do ostatniej kategorii kosztów zaliczyć można wydatki związane z oceną jednostki certyfikującej i procesem audytu zewnętrznego.
5 najważniejszych norm ISO stosowanych w produkcji
Przyjrzyjmy się najbardziej popularnym normom ISO przeznaczonym dla firm produkcyjnych dowolnej wielkości:
ISO 9001
Będąc częścią serii certyfikatów ISO 9000, które koncentrują się na zarządzaniu jakością, ISO 9001 jest najszerzej certyfikowaną normą ISO dla sektora prywatnego na świecie, z którą do tej pory certyfikat uzyskało ponad milion firm.
ISO 9001 dotyczy wdrażania systemu zarządzania jakością (QMS), który ma zastosowanie do każdego rodzaju organizacji, która chce poprawić swoją zdolność do spełniania wymagań klientów i przepisów. Norma nie gwarantuje jakości produktów, ale raczej jakość procesów wewnętrznych organizacji.
Kompleksowe wymagania określone w normie ISO 9001 dotyczą różnych aspektów działalności organizacji. Należą do nich koncentracja na kliencie, przywództwo, zaangażowanie, podejście procesowe, ciągłe doskonalenie, podejmowanie decyzji w oparciu o dane i zarządzanie relacjami.
Uzyskanie certyfikatu ISO 9001 często prowadzi do ogólnego wzrostu wydajności operacyjnej i zmniejszenia ilości odpadów. Zwiększa także satysfakcję klientów, ponieważ poprawa jakości jest kluczowym celem standardu. Certyfikacja może otworzyć wiele drzwi do nowych rynków, gdzie ISO 9001 jest minimalnym wymogiem dla dostawców.
ISO 45001
W ramach rosnącego nacisku na bezpieczeństwo i higienę pracy, norma ISO 45001 jest uznaną na całym świecie normą mającą na celu ograniczanie ryzyka i zapobieganie obrażeniom w miejscu pracy. Podobnie jak ISO 9001, ma ona zastosowanie do organizacji każdego typu i wielkości, których celem jest stworzenie i utrzymanie bezpiecznego środowiska pracy.
ISO 45001 kładzie nacisk na stworzenie ram, które identyfikują potencjalne zagrożenia, oceniają ryzyko i wdrażają kontrole zapewniające bezpieczniejsze miejsce pracy. W przeciwieństwie do przepisów określających minimalne wymagania bezpieczeństwa, norma ta nalega na ciągłe doskonalenie protokołów bezpieczeństwa i higieny pracy. Spełnienie wymagań ISO 45001 często prowadzi do mniejszej liczby wypadków, niższych kosztów ubezpieczenia i skutków następstw prawnych.
Uzyskanie certyfikatu ISO 45001 przez producentów może ich wyróżnić na konkurencyjnych rynkach, czyniąc go strategicznym atutem zarówno dla bezpieczeństwa, jak i rozwoju biznesu. Norma uwzględnia także zagrożenia występujące w środowisku produkcyjnym, takie jak awarie maszyn, narażenie na działanie środków chemicznych czy problemy z ergonomią. Zgodność z normą zapewnia bezpieczniejsze środowisko pracy, ale także promuje wydajność, ponieważ mniej wypadków oznacza krótsze przestoje i większą produktywność. Ponadto certyfikacja może zapewnić przewagę konkurencyjną na rynkach, które priorytetowo traktują bezpieczeństwo pracowników: UE, Wielka Brytania, Ameryka Północna czy Australia.
ISO 14001
ISO 14001 jest częścią serii certyfikatów ISO 14000 skupiających się na zarządzaniu środowiskowym. Norma ta ma na celu pomóc organizacjom zminimalizować ich negatywny wpływ na środowisko i zachować zgodność z odpowiednimi przepisami i regulacjami.
ISO 14001 koncentruje się na wdrażaniu systemów zarządzania środowiskowego (EMS), które pomagają organizacjom identyfikować, monitorować i kontrolować ich aspekty środowiskowe. Zachęca firmy do rozważenia aspektów środowiskowych istotnych dla ich działalności, takich jak zanieczyszczenie powietrza, kwestie wody i ścieków, gospodarka odpadami, zanieczyszczenie gleby itp. Przestrzeganie normy ISO 14001 zwykle skutkuje bardziej efektywnym wykorzystaniem zasobów i redukcją ilości odpadów, co prowadzi do kosztów oszczędności. Świadczy również o zaangażowaniu w aspekty środowiskowe, które może poprawić reputację organizacji i relacje z interesariuszami.
Dla producentów norma ISO 14001 ma coraz większe znaczenie ze względu na rosnący nacisk konsumentów i organów regulacyjnych na zrównoważone praktyki rozwoju. Zgodność z normą zmniejsza ryzyko kar finansowych, ale jest także ważna dla klientów i partnerów dbających o środowisko. Dlatego producenci posiadający ISO 14001 często mają przewagę konkurencyjną na rynkach skupiających się na zrównoważonym rozwoju.
ISO 50001
Podobnie jak wspomniana wyżej norma ISO 14001, norma ISO 50001 również uwzględnia kwestie zrównoważonego rozwoju, ale skupia się wyłącznie na zarządzaniu energią. Obie normy są częścią szerszego zaangażowania ISO w odpowiedzialne zachowanie korporacyjne. Celem tej normy jest pomoc organizacjom w poprawie ich wydajności energetycznej, obniżeniu kosztów energii oraz osiągnięciu celów w zakresie ochrony środowiska i redukcji emisji dwutlenku węgla.
ISO 50001 nakazuje utworzenie systemu zarządzania energią (EnMS). Kładzie nacisk na ciągłe doskonalenie, zmuszając organizacje do stałej oceny i optymalizacji swojej wydajności energetycznej w różnych aspektach operacyjnych, od dostaw po produkcję i transport.
Dla producentów ISO 50001 jest istotnym narzędziem optymalizacji procesów energochłonnych i redukcji kosztów operacyjnych. Biorąc pod uwagę rosnący globalny nacisk na zrównoważony rozwój i emisję gazów cieplarnianych, zgodność z tą normą może być znaczącym wyróżnikiem rynkowym. Producenci, którzy uzyskali certyfikat ISO 50001, nie tylko dążą do obniżenia kosztów energii, zwiększając w ten sposób efektywność operacyjną, ale także przemawiają do interesariuszy dbających o środowisko.
ISO 10204
Norma ta jest nieocenioną pomocą dla wielu firm w branży produkcyjnej. Zawiera wytyczne dotyczące certyfikacji materiałów i raportów z testów, ma także na celu weryfikację składu materiałowego produktów, aby upewnić się, że spełniają one określone kryteria.
ISO 10204 nakłada na producenta lub dostawcę obowiązek dostarczenia formalnego dokumentu poświadczającego specyfikację materiałową produktu. Raporty te potwierdzają właściwości chemiczne i mechaniczne zastosowanych materiałów. Podobnie jak wiele innych norm, ISO 10204 ma na celu budowanie zaufania i niezawodności. Producenci stosujący się jej zaleceń mogą zapewnić swoich klientów, że ich produkty spełniają kryteria jakości i integralności produktu. ISO 10204 ma wyjątkową atrakcyjność w sektorach, w których skład materiału ma kluczowe znaczenie, takich jak przemysł lotniczy, motoryzacyjny i opieka zdrowotna. Spełnienie norm ISO 10204 świadczy nie tylko o zaangażowaniu w jakość, ale także w bezpieczeństwo i zgodność. Może to być ważny czynnik wyróżniający producenta na rynkach wysoce regulowanych lub wrażliwych na jakość.
Sięgnięcie po normy ISO może stanowić jakościowy skok w wielu obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa produkcyjnego. Użytecznym narzędziem przy ich wdrażaniu są informatyczne systemy produkcyjne. Pomagają one osiągnąć wysoką standaryzację procesów i spełnić wiele wymagań ISO dotyczących choćby tworzenia i przechowywania dokumentacji produkcyjnej.
