Ustalenie minimalnej wielkości zamówienia na dane produkty może być korzystnym posunięciem zarówno dla dystrybutorów jak i producentów. Przyjrzyjmy się według jakich kryteriów ustalana jest się minimalna wielkość zamówienia, a także dobrym praktykom w zarządzaniu tym parametrem.
Czym jest minimalna ilość zamówienia?
Minimalna wielkość zamówienia, zwana również minimalną ilością zamówienia (MOQ – Minimum Order Quantity) to metoda zarządzania zapasami, która określa minimalną liczbę jednostek, jaką producent lub hurtownik jest w stanie obsłużyć w ramach jednego zamówienia, z ekonomicznego punktu widzenia. Innymi słowy, jest to najmniejsza ilość produktów, jaką firma sprzeda kupującym.
Głównym powodem ustalenia MOQ jest zwiększenie marży. Minimalne wielkości zamówienia pomagają zwiększyć opłacalność procesów produkcyjnych, odzyskać koszty utrzymywania zapasów i pokryć ydatki w ramach operacji związanych z łańcuchem dostaw i zarządzaniem zapasami.
Określenie minimalnej wielkości zamówienia nie jest procesem uniwersalnym. Zależy ona bowiem od wielu czynników i powinna być dostosowana do sytuacji danej firmy. Przykładowo, wyższa MOQ może zachęcić do zakupów masowych, podczas gdy niższa może przyciągnąć szersze spektrum potencjalnych klientów.
MOQ można ustalić w oparciu o jedno kryterium lub opierać się na dwóch lub większej liczbie zmiennych. W takim przypadku mówimy o złożonej minimalnej wielkości zamówienia. Tak czy inaczej, ustalenie parametru powinno zostać przeprowadzone w drodze analizy, biorąc pod uwagę dynamikę rynku, wahania popytu, pozycję konkurencyjną, itp..
Właściwe oprogramowanie do zarządzania zapasami może odegrać kluczową rolę w zarządzaniu parametrem MOQ. Systemy zarządzania magazynem mogą zautomatyzować zbieranie i przetwarzanie danych potrzebnych dla obliczeń MOQ. Dzięki prowadzonych w czasie rzeczywistym analizom systemy te mogą pomóc osiągnąć równowagę między kosztami zapasów, oczekiwaniami klientów a rentownością.
Jaka jest różnica między prostym i złożonym MOQ?
Prosta minimalna wielkość zamówienia
Prosta MOQ ustalana jest zwykle przez dostawców w celu zapewnienia pokrycia kosztów produkcji i sprzedaży produktu. Taki parametr jest łatwy do zrozumienia i zarządzania nim zarówno dla dostawcy, jak i kupującego. Przykładowo, dostawca realizujący produkcję seryjną może ustalić MOQ w takiej wysokości, aby opłacalnym było dla niego uruchomienie produkcji nowej partii danego towaru.
Złożona minimalna wartość zamówienia
W przypadku złożonej MOQ więcej niż jedna zmienna decyduje o jej kształcie. Złożona MOQ może obejmować wielopoziomowe struktury sprzedaży, co sprawia, że minimalne wymagania dotyczące zamówienia zależą od kombinacji czynników. Dostawca może ustalić ten parametr w oparciu np. o kombinację typu produktów, miejsc dostawy lub parametrów artykułu. Wielkość zamówienia może być ograniczona liczbą jednostek lub minimalną kwotą. Złożona MOQ może podlegać wahaniom w zależności od pory roku i innych czynników.
Przykładowo, producent rowerów składanych na zamówienie oferuje swoje produkty w różnych kolorach. Jednakże niektóre farby są dostępne tylko w dużych pojemnikach, a po otwarciu farba szybko się psuje. Producent musi zatem w swoich kosztach uwzględnić cenę całego pojemnika. Dlatego, w tym przypadku, MOQ jest uzależnione od ceny pojemnika z farbą, a nie samego roweru. Informatyczne systemy do zarządzania magazynem i produkcją mogą w czasie rzeczywistym dostarczyć danych o dostępności farby i dynamicznie konsolidować mniejsze zamówienia w celu osiągniecia założonej rentowności.
Konsekwencje wysokiej MOQ
Dostawcy często ustalają wysoką wartość minimalnej wielkości zamówienia, tak, aby zmaksymalizować efektywność kosztową produkcji. Wysoka MOQ pomaga zapewnić wysoką opłacalność serii produkcyjnych i zmniejszenie kosztów jednostkowych, poprawiając w ten sposób marżę. Z drugiej strony, wysoka MOQ oznacza większe wyzwania związane z magazynowaniem i dostawami, a także zawęża bazę potencjalnych klientów tylko do większych firm.
Po stronie kupującego, wysoka MOQ może skłaniać do zakupów hurtowych, co często wiąże się z lepszymi cenami. Wymaga ona jednak znacznych jednorazowych wydatków i znacznej przestrzeni magazynowej. Wysoka MOQ może oznaczać większe ryzyko przeterminowania artykułów, zwłaszcza jeśli mają one krótki okres przydatności lub mają charakter sezonowy.
Konsekwencje niskiej MOQ
Niski parametr MOQ jest zwykle preferowany przez tych dostawców, którzy chcą zaspokoić potrzeby szerszego grona klientów, w tym małych firm lub start-upów o ograniczonej sile nabywczej. Niska minimalna wielkość zamówienia to niska bariera wejścia dla kupujących. Z punktu widzenia zapasów, niska MOQ zmniejsza ryzyka związane z nadmiernym stanem magazynowym i minimalizuje koszty przechowywania. Z drugiej strony może ona silnie obciążać dział handlowy, zwiększając tym samym koszty administracyjne, ponieważ trzeba zrealizować więcej zamówień.
Dla kupujących niska MOQ zapewnia większą elastyczność, pozwala lepiej zarządzać przepływami pieniężnymi i szybciej reagować na zmiany rynkowe. Pozwala na efektywniejsze zarządzanie magazynem, zmniejszając koszty i ograniczając ryzyko związane ze starzeniem się produktów lub sezonowymi wahaniami popytu. Niska MOQ może jednak przełożyć się na wyższe koszty jednostkowe artykułów, co wywiera negatywny wpływ na strategię cenową i ogólną rentowność.
Jak obliczyć minimalną ilość zamówienia?
Istnieje wiele sposobów osiągnięcia odpowiedniego poziomu MOQ. Oto cztery podstawowe założenia, którymi warto się kierować przy ustalaniu jego optymalnego poziomu.
Określenie popytu – prognoza popytu jest podstawą planowania wielkości produkcji i zapasów. Prognozowanie popytu obejmuje analizę danych dotyczących wcześniejszej sprzedaży, trendów rynkowych, działań konkurencji, sezonowości. Powinna również uwzględniać nadchodzące kampanie marketingowe i inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na wielkość sprzedaży.
Obliczenie kosztów utrzymania zapasów – zaliczają się do nich wydatki związane z magazynowaniem, ubezpieczeniem i przeterminowaniem artykułów. Ocena kosztów utrzymania zapasów pomaga dostawcom utrzymać ich optymalny poziom, tak aby zaspokoić popyt bez ponoszenia nadmiernych wydatków. Aby uzyskać większą dokładność, warto monitorować wskaźnik rotacji zapasów i inne KPI zarządzania magazynem.
Ustalenie progu rentowności – identyfikacja progu rentowności, czyli ceny jednostkowej, przy której całkowity przychód równa się całkowitym kosztom. Pomaga on w ustaleniu MOQ zapewniającego firmie rentowność. W przypadku producentów oznacza to głównie obliczenie kosztów produkcji i dostawy. W przypadku dystrybutorów o progu rentowności decyduje to, jakich dostawców uda się pozyskać i jakie warunki z nimi wynegocjować.
Ustalenie MOQ – wykorzystując prognozę popytu, ocenę kosztów produkcji i utrzymania oraz analizę progu rentowności, określenie MOQ jest obiektywne i oparte na danych. MOQ powinna zagwarantować zwrot kosztów i rentowność, pomóc w utrzymaniu dobrych relacji z dostawcami i zadowoleniu klientów.
W jaki sposób MOQ jest powiązana z ekonomiczną wielkością zamówienia?
Minimalna wielkość zamówienia i ekonomiczna wielkość zamówienia (EOQ) to podstawowe pojęcia w zarządzaniu zapasami. Służą one różnym, choć wzajemnie powiązanym celom. Podczas gdy MOQ dotyczy minimalnej ilości jednostek, którą producent lub dostawca jest skłonny sprzedać, EOQ koncentruje się na minimalizacji nadmiernych zapasów oraz kosztów ich przechowywania. EOQ jest najbardziej przydatny dla towarów o stabilnym popycie lub zakładów pracujących w modelu produkcji na magazyn.
Równoważenie MOQ i EOQ może być pewnym wyzwaniem. MOQ dostawcy często nie pokrywa się z EOQ kupującego, co powoduje konieczność zamówienia nadmiernych zapasów lub szukania ich gdzie indziej. Z drugiej strony, dobrze dopasowane EOQ i MOQ mogą zapewnić długoterminowe, korzystne dla obu stron partnerstwo.
