Konkurowanie czasem realizacji jest kolejnym, po redukcji kosztów i podnoszeniu jakości, etapem w ewolucji strategii wytwarzania. Niestabilność popytu i rosnące tempo, w jakim funkcjonuje globalny rynek sprawiły, że coraz częściej o wyborze dostawcy decyduje czas, w jakim może on wykonać zlecone zamówienie. Inną przyczyną, dla której czas realizacji (lead time) odgrywa coraz większą rolę, to daleko idące zrównanie się konkurencji w zakresie proponowanych cen i poziomu jakości. Lead time natomiast to obszar, który wciąż posiada duży potencjał do dalszej optymalizacji i doskonalenia.
Priorytetowe traktowanie czasu, wymaga od przedsiębiorstw istotnych zmian w modelu organizacji pracy. Zakres tych zmian, określony został w rozpowszechnionej w latach 90-tych XX w. koncepcji QRM – Quick Response Manufacturing. QRM jest strategią zarządzania, skoncentrowaną na maksymalnym ograniczeniu czasu wykonania zlecenia. Metoda zyskała z czasem dużą popularność, zwłaszcza w zakładach specjalizujących się w produkcji prototypowej i krótkoseryjnej, jak również tych, w których liczebność serii bywa mocno zróżnicowana. Stało się tak dlatego, ponieważ przy zamówieniach krótkich serii aspekt cenowy nie jest tak ważny, jak przy produkcji wielkoseryjnej, natomiast szybkość dostawy często ma decydujące znaczenie.
Wymiary Quick Response Manufacturing
Szeroko rozumiana QRM, dotyczy całego łańcucha dostaw i wszystkich poziomów funkcjonowania przedsiębiorstwa produkcyjnego:
- Przestrzeni biurowej – ofertowanie, projektowania i przetwarzania zleceń
- Produkcji – zarządzanie materiałami, planowanie i przebieg procesu produkcji
- Magazynu – realizacja zleceń magazynowych
- Transportu – dobór trasy i środka transportu
W węższym znaczeniu, pojęcie lead time odnosi się wyłącznie do aspektów związanych z produkcją. Dążenie do skrócenia czasu realizacji zlecenia produkcyjnego, oprócz dostosowania organizacji i procedur, wymaga zastosowania dodatkowych rozwiązań technicznych. Przykładem na to jest SMED (Single Minute Exchange of Die), czyli szybkie przezbrojenie. SMED poza rozwiązaniami organizacyjnymi (wykonanie jak największego zakresu czynności przezbrojenia bez przerywania pracy maszyny, porządek i standaryzacja stanowiska pracy), obejmuje rozwiązania techniczne, takie jak np. montaż dodatkowych uchwytów ułatwiających przezbrojenie.
Istotnym wsparciem dla podniesienia elastyczności produkcji i minimalizacji lead time, jest zastosowanie narzędzi informatycznych w postaci systemów zarzadzania produkcją.
Jakie wsparcie w realizacji założeń QRM, oferują systemy zarządzania produkcją?
Reguły QRM, znalazły swoje odzwierciedlenie w funkcjach systemów zarządzania produkcją. Przede wszystkim MES (Manufacturing Execution System) i APS (Advanced Planning and Scheduling). Wspierają one realizację idei QRM poprzez:
- Automatyczne i optymalne planowanie produkcji – systemy APS pozwalają tworzyć harmonogram produkcji w sposób automatyczny, zgodnie z określonymi przez planistę priorytetami. Jednym z tych priorytetów może być właśnie czas realizacji zlecenia. Program nie tylko przyspiesza sam proces planowania, ale przede wszystkim wskazuje jak najszybciej wykonać zlecenie przy określonych zasobach. System optymalizując harmonogram pod kątem czasu realizacji zlecenia, uwzględnia m.in. takie parametry jak ilość i czasochłonność przezbrojeń.
- Szybkość wymiany informacji – integracja systemów realizacji produkcji (MES) i planowania/harmonogramowania (APS). Pozwala na błyskawiczne przekazywanie planu pracy na stanowiska produkcyjne. Odpowiada też za dostarczanie aktualnych informacji o przebiegu procesu produkcji do działu planowania. Pozwala to, w razie potrzeby, na błyskawiczną korektę harmonogramu. Przyspieszeniu ulega również wymiana informacji z działem utrzymania ruchu. Oprogramowanie MES, pozwala operatorowi przy użyciu kilku kliknięć zawiadomić właściwą osobę o usterce lub awarii. Informacja może być dostarczona mailem, sms-em lub wyświetlona na ekranie operatora.
- Zapobieganie zdarzeniom niepożądanym – system MES pozwala skutecznie zapobiegać sytuacjom związanym z niedoborem materiału czy narzędzi na stanowisku produkcyjnym. Oprogramowanie pomaga również ograniczyć występowanie awarii, dostarczając informacji o historii usterek i awarii. Pozwala to na wyznaczenie optymalnego, prewencyjnego harmonogramu przeglądów i konserwacji maszyn.
Należy podkreślić, że koncepcja Quick Response Manufacturing nie wyklucza równoległego stosowania metod minimalizacji kosztów (Kanban), czy doskonalenia jakości (6 sigma). Może stanowić ich uzupełnienie, jeszcze jeden aspekt budowania przewagi konkurencyjnej.
