Czas cyklu i czas taktu to często analizowane (i czasami mylone) parametry procesu produkcyjnego. Stanowią efektywny miernik w ocenie pracy zakładu, są także podstawą kalkulacji czasu realizacji (lead time). Czym różnią się czas cyklu i czas taktu? Jakie zależności miedzy nimi występują? Do czego potrzebna jest ich znajomość?
Czas cyklu (ang. Cycle Time) to wartość, która wskazuje jak często produkt opuszcza linię produkcyjną. Innymi słowy, jest to czas potrzebny do wyprodukowania jednej sztuki produktu od początku do końca. Czas cyklu często rozdziela się na dwa bardziej szczegółowe pojęcia: czas cyklu maszyny i czas cyklu operatora. Modelowy czas cyklu oblicza się na podstawie realnych, uśrednionych pomiarów. W im dłuższym horyzoncie czasu czas cyklu jest mierzony, tym bardziej wynik będzie odpowiadał rzeczywistości. Zbieranie danych w odpowiednio długiej perspektywie czasu jest szczególnie istotne przy obliczaniu czasu cyklu operatora.
Czas taktu (ang. Takt Time) to stosunek czasu pracy dostępnej w ramach jednej zmiany, do ilości towarów jaką należy wyprodukować w związku z zamówieniami od klientów. W przeciwieństwie do czasu cyklu nie jest to wskaźnik oparty na pomiarach, a wartość teoretyczna uzyskana przez zestawienie dostępnych mocy produkcyjnych i popytu. Nieznajomość (lub nieuwzględnianie) tego parametru może z jednej strony prowadzić do niewywiązania się ze zlecenia w terminie, a z drugiej, do nadprodukcji.
Do czego jest potrzebny czas taktu?
Istnieje wiele korzyści z płynących ze znajomości czasu taktu. Parametr ten jest potrzebny m.in. do realizacji następujących celów:
- estymacja czasu dostawy produktu;
- standaryzacja procesów pracy;
- poprawa przepływu materiałów;
- ustalenie realistycznych celów;
- minimalizacja nadgodzin;
- redukcja błędów i zwiększenie jakości produkcji.
Systematyczne obliczanie i ocena czasu taktu pomaga zauważyć, które zespoły są przeciążone pracą. Takie przeciążenie może prowadzić do obniżenia jakości, przy próbie spełnienia nierealistycznych standardów. Z drugiej strony analiza czasu taktu pomaga odkryć zespoły, które posiadają niewykorzystane moce produkcyjne. Czas taktu jest kluczowym parametrem pomagającym osiągnąć optymalne rozłożenie pracy w hali produkcyjnej.
Czas cyklu a czas taktu – zależności
Gdy czas cyklu jest identyczny jak czas taktu, oznacza to, że zakład produkuje dokładnie tyle towarów ile wynika z potrzeb klientów. Jest to sytuacja idealna, nie wymagająca żadnej korekty. W praktyce jednak wartości te zazwyczaj się różnią. Wahania popytu i zaburzenia wewnątrz zakładu (awarie maszyn, absencje pracowników) powodują, że przedsiębiorstwa muszą wdrażać działania zaradcze.
Na czas cyklu można wpływać angażując dodatkowe zasoby, albo doskonaląc obecne procesy. Jednym z przykładów doskonalenia procesów jest ograniczenie nieplanowanych przestojów poprzez wdrożenie konserwacji predykcyjnej. Podstawą konserwacji produkcyjnej są inteligentne czujniki przemysłowe. Czujniki Condition Monitoring dostarczają danych dotyczących stanu maszyny i ewentualnych anomalii w ich działaniu. Inteligentne czujniki pozwalają zastąpić kosztowne i czasochłonne przeglądy manualne.
Równoważenie czasu cyklu i czasu taktu
Porównywanie czasu cyklu i czasu taktu pozwala na balansowanie obciążenia pracą linii produkcyjnych, gniazd i operatorów, a także wyszukiwanie wąskich gardeł. Graficzne zestawienie czasu cyklu i czasu taktu (wykres Yamazumi), pozwala szybko dostrzec w których elementach procesu produkcyjnego występuje nadwyżka czasu cyklu nad czasem taktu i odwrotnie. Dzięki temu harmonogramowanie produkcji prowadzić można w sposób racjonalny i efektywny.
Obliczanie i analiza czasu cyklu i czasu taktu to ważne elementy efektywnego zarządzania procesem produkcji. Aby odciążyć pracowników z tych zadań warto rozważyć wdrożenie oprogramowania do raportowania produkcji i monitorowania pracy maszyn.
