Jedną z najważniejszych funkcji systemów SCADA, wykorzystywaną niemal w każdej istniejącej instalacji tego oprogramowania, jest zarządzanie alarmami. Dzięki swoim możliwościom, systemy SCADA stały się w wielu zakładach podstawowym narzędziem kontroli sytuacji na hali produkcyjnej. Ideą systemów SCADA jest bieżące monitorowanie stanu maszyn i przebiegu procesów, przy jednoczesnym porównywaniu zebranych informacji z założonymi parametrami. Jeżeli zdefiniowane w programie SCADA dopuszczalne wartości graniczne zostaną przekroczone, program poinformuje o tym wskazanych użytkowników. System może także, jeżeli został tak skonfigurowany, samodzielnie wyłączyć problematyczne urządzenie. Jak wyglądają alarmy w systemie zenon SCADA?
System zenon SCADA może zaalarmować pracowników na trzy sposoby:
Wysłanie informacji na listę alarmów (AML – Alarm Message List) – AML to zbiorcza lista wszystkich alarmów, aktualnych i historycznych. Znajdują się w niej data ich wpłynięcia, opis oraz funkcja filtrowania według różnych kryteriów. Aby ułatwić pracownikom właściwą ocenę sytuacji, zenon SCADA prezentuje zdarzenia z listy w następujący sposób:
- grupowanie zdarzeń pod względem priorytetów i oznaczenie tych grup różnymi kolorami
- różnicowanie statusu alarmów niepotwierdzonych i potwierdzonych
Zmiana sposobu wyświetlania wartości lub wizualizacji – w przypadku problemu, zenon SCADA zmienia kolor wartości liczbowej i wizualizacji elementu (jak np. licznika przepływu), którego problem dotyczy.
Przesłanie wiadomości tekstowej – system zenon SCADA może automatycznie wygenerować i przesłać wiadomość o awarii do wskazanego pracownika lub pracowników. Wiadomość może zostać przekazana za pomocą e-maila i sms.
Problemy z alarmami
Zajmując się problematyką alarmów w systemie SCADA, warto zwrócić uwagę na kilka praktycznych, często napotykanych trudności:
Nadmierna ilość komunikatów alarmowych
Nadmierna częstotliwość alarmów wprowadza chaos i utrudnia skuteczne reagowanie. Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC) przygotowała z tego powodu wytyczne. Maksymalna liczba zgłoszeń napływających z systemu SCADA nie powinna przekraczać 12 w ciągu godziny, lub 2 w ciągu dziesięciu minut. Jeżeli problem z nadmierną częstotliwością alarmów występuje, należy w pierwszej kolejności zbadać, czy rzeczywiście wszystkie one są uzasadnione i potrzebne. Jeśli nie, należy zastanowić się nad zmianą konfiguracji systemu SCADA.
zenon SCADA posiada funkcje, które pozwalają znacząco ograniczyć ilość niepotrzebnych zgłoszeń alarmowych:
- Opóźnienie uruchomienia alarmu – jeżeli w danym procesie technologicznym krótkotrwałe odstępstwa od założonych parametrów są akceptowalne, można skonfigurować system w taki sposób, aby informował o przekroczeniu normy dopiero gdy trwa to przez pewien określony przedział czasu.
- Zmiana wartości granicznych – jeżeli inicjujące alarm parametry procesu zostały w systemie zenon SCADA zawyżone lub zaniżone w stosunku do rzeczywistych potrzeb, można je w każdej chwili łatwo skorygować. Korektę może przeprowadzić każdy uprawniony do tego użytkownik systemu, wystarczy do tego prosta zmiana wartości parametrów w konfiguratorze, nie ma potrzeby wykonywania żadnych prac programistycznych. System zenon SCADA zapamiętuje i archiwizuje wszelkie zmiany dokonane w wartości granicznych alarmów, wraz z datą i danymi pracownika wprowadzającego zmianę.
- Wyeliminowanie fałszywych alarmów – nieprawidłowości w pracy sterowników PLC, zakłócenia lub utrata łączności ze sterownikiem mogą skutkować wieloma fałszywymi powiadomieniami o awarii. Dzięki swoim możliwościom, zenon SCADA potrafi rozróżnić, czy w danej sytuacji mamy do czynienia z błędem komunikacji, nieprawidłową pracą sterownika PLC, czy faktycznie doszło do alarmującego zdarzenia.
Alarmy w systemie zenon SCADA – zróżnicowanie infrastruktury
W praktyce bardzo rzadko się zdarza, aby park maszynowy w danym zakładzie był jednorodny pod względem wieku. Różne są również możliwości komunikacji. Jest to istotne utrudnienie w detekcji i przekazywaniu informacji o zdarzeniach niepożądanych. Oprogramowanie zenon SCADA dysponuje jednak gotowym rozwiązaniem tej komplikacji. Oprogramowanie posiada kilkaset programów (driverów) komunikacyjnych. Pozwalają one obsłużyć wszystkie powszechnie stosowane przemysłowe protokoły komunikacyjne (Modbus RTU/TCPIP, Profibus, Profinet, KNX, OPC UA, BACnet, M-Bus, MQTT etc.).
Odpowiednio zaprojektowane i skonfigurowane alarmy to inwestycja w bezpieczeństwo pracowników i infrastruktury przedsiębiorstwa. Skuteczny system powiadomień o zagrożeniach pozwala także podnieść jakość produkcji, zapobiec marnotrawstwu surowców, komponentów i mediów.
