Jednym z elementów decydujących o sukcesie zakładu, jest jego zdolność do utrzymania maszyn produkcyjnych w zadowalającej kondycji technicznej. Gwarantuje ona wysoką ciągłość pracy oraz pozwala uniknąć opóźnień w realizacji zamówień. Kondycja maszyn przekłada się bezpośrednio na jakość produktów, wielkość strat produkcyjnych oraz koszty usterek i awarii. Za kondycję maszyn produkcyjnych odpowiadają wyspecjalizowane działy techników. Narzędziem mogącym wspomóc ich w codziennych wysiłkach jest system informatyczny dla Utrzymania Ruchu (CMMS – Computerised Maintenance Management System). Program ten może być samodzielną aplikacją albo też częścią systemu realizacji produkcji MES.
Aplikacje CMMS składają się na ogół z modułów obejmujących różne aspekty Utrzymania Ruchu. Wśród podstawowych modułów znajdują się zazwyczaj :
- ewidencja maszyn i urządzeń wraz z ich szczegółowymi parametrami,
- magazyn narzędzi, części zamiennych i materiałów,
- harmonogramowanie zadań UR,
- ewidencja prac,
- rejestr zdarzeń (przeglądy, wymiany, usterki, awarie).
Korzyści z wdrożenia systemu dla Utrzymania Ruchu
Każde przedsiębiorstwo posiada nieco odmienne potrzeby i oczekiwania związane z wdrożeniem systemu CMMS. Wśród pojemnej grupy możliwych do osiągnięcia korzyści wymienić można takie jak:
- mniejsza liczba awarii i nieplanowanych przestojów,
- zmniejszenie liczby defektów wywołanych stanem maszyn,
- mniejsza ilość mikroprzestojów,
- podniesienie jakości produktów,
- mniejsza ilość reklamacji,
- wzrost transparentności i jakości prac serwisowych,
- minimalizacja ogólnych kosztów UR,
- większe bezpieczeństwo pracowników,
- wsparcie wdrażania norm jakościowych i dyrektyw UE,
- zmniejszenie nakładów pracy związanych z obróbką dokumentów.
Informatyczne systemy CMMS ułatwiają pracę zgodną z wymogami prawnymi. Wśród tych przepisów wymienić można m.in. dyrektywę maszynową 2006/42/we, czy przepisy odnośnie bezpieczeństwa maszyn z 2009 roku. Przepisy te wprowadziły dodatkowe wymogi formalne, takie jak gromadzenie stosownej dokumentacji.
Wdrożenie systemu informatycznego dla Utrzymania Ruchu – wyzwania
W tym miejscu warto wspomnieć o problemach, jakie przedsiębiorstwa najczęściej spotykają podczas wdrażania CMMS. Do najczęściej spotykanych należą:
- niewłaściwe kryteria wyboru systemu
- niejasno określony cel projektu,
- nierealistyczne oczekiwania w stosunku do programu,
- niewłaściwe wyobrażenia na temat czasu implementacji i kosztów,
- niewłaściwie dobrana grupa projektowa,
- trudności w zweryfikowaniu opracowanego planu projektu.
Zdarza się, że pracownicy działu Utrzymania Ruchu niechętnie podchodzą do wdrażania nowych rozwiązań informatycznych. Wynikać to może z nieznajomości takich systemów, czy postrzegania ich wyłącznie jako narzędzia do kontrolowania ich pracy. Dlatego tak ważne jest zapoznanie przyszłych użytkowników z celami i zaletami wdrożenia. Przydatne może również okazać się przeprowadzenie warsztatów. Pozwolą one oswoić się pracownikom z nowym rozwiązaniem i je polubić.
Wdrożenie systemu CMMS – ocena skuteczności
Wdrożenie systemu CMMS powinno wpłynąć na podniesienie wskaźników efektywności działu Utrzymania Ruchu. Co więcej, funkcje systemu pozwalają na bieżąco obliczać i monitorować wybrane przez zakład KPI. Do oceny skuteczności działań UR stosuje się wskaźniki takie jak:
OEE (Overal Equipment Effectivity) – całkowita efektywność urządzenia (iloczyn dostępności maszyn, wydajności i współczynnika jakości),
MTBF (Mean Time Between Failures) – średni czas bezawaryjnej pracy,
MTTR (Mean Time To Repaire) – średni czas naprawy,
MLDT (Mean Logistics Delay Time) – czas oczekiwania na naprawę,
OA (Operational Availability) – dostępność operacyjna.
System dla Utrzymania Ruchu – prewencja i predykcja
System CMMS pozwala wdrożyć w zakładzie koncepcje prewencyjnego i predykcyjnego Utrzymania Ruchu. Metoda prewencyjna opiera się na określeniu w jakich odstępach czasu, lub po wykonaniu jakiej ilości cyklów produkcyjnych, nastąpi zużycie danego elementu. Pozwala to na jego wymianę, zanim stanie się on źródłem usterki lub awarii.
Metoda predykcyjnego utrzymania ruchu, opiera się na dostosowaniu działań UR do indywidualnych potrzeb każdej maszyny. Wymaga ona wiarygodnej oceny ich kondycji. Kondycję ocenia się na podstawie systematyczne gromadzonych i analizowanych danych, dotyczących anomalii w pracy maszyny. Predykcyjne utrzymanie ruchu pozwala z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć moment wystąpienia awarii, dzięki czemu można jej zapobiec. Metoda ta chroni również przedsiębiorstwo przed kosztami zbędnych działań serwisowych, gdy dana maszyna faktycznie tego nie wymaga.
System informatyczny dla Utrzymania Ruchu a COVID-19
Dobra kondycja techniczna maszyn, to jeden z podstawowych warunków bezpiecznego środowiska pracy. System CMMS pomaga jednak zadbać nie tylko o maszyny. Część jego funkcji przydaje się również w starciu z zagrożeniami biologicznymi, w tym aktualną epidemią COVID-19. W jaki sposób można go wykorzystać, aby podnieść bezpieczeństwo pracowników?
Gromadzenie danych o pracownikach – w systemie można przechowywać informacje o odbytach szkoleniach czy przeprowadzonych testach na obecność wirusa.
Zdalne delegowanie i raportowanie zadań – dzięki temu można ograniczyć bezpośrednie kontakty pomiędzy pracownikami.
Eliminowanie papierowego obiegu dokumentów – dzięki systemowi CMMS można zrezygnować z papierowej dokumentacji, która może być potencjalnym nośnikiem wirusa.
Dodatkowe punkty kontrolne – dodanie nowych pozycji na listach kontrolnych, związanych np. z dezynfekcją.
Środki ochrony indywidualnej – system umożliwia zarządzanie zapasami masek, rękawiczek, czy środków czyszczących.
Zarządzanie odpadami – system CMMS pozwala rozróżniać odpady związane z produktem, jak i poszczególną operacją (np. czyszczenie stanowiska pracy).
Harmonogramy pracy – dzięki CMMS można planować grafiki pracy techników UR. Pozwala to unikać mieszania się pracowników pomiędzy zmianami i zespołami.
System CMMS – kilka mniej oczywistych zastosowań
System CMMS jest narzędziem pomagającym rozstrzygnąć szereg dylematów, związanych z zarządzaniem działem Utrzymania Ruchu. Oprogramowanie może pomóc menedżerom w kontroli, planowaniu, oraz podejmowaniu decyzji związanych z finansami i kadrami. Jakie problemy pomaga rozwiązać system?
Kontrola kosztów
System informatyczny dla Utrzymania Ruchu ma możliwość śledzenia wydatków UR i porównywania ich z założonym budżetem. System rejestruje zużyte części, nakład pracy i inne wydatki związane z wykonaniem prac konserwacyjnych i naprawczych. Dzięki temu program staje się rzetelną, centralną bazą danych o wszystkich kosztach Utrzymania Ruchu.
Bieżący dostęp do informacji o źródłach kosztów pomaga zwiększyć nad nimi kontrolę. Przydaję się również do analizy i optymalizacji wydatków oraz racjonalnego planowania budżetu na kolejne lata.
Efektywne zarządzanie zapasami
Jednym z największych wyzwań dla menedżerów UR, jest efektywne gospodarowanie zapasami części zamiennych. Czas oczekiwania na niektóre, specjalistyczne komponenty, może wynosić wiele miesięcy. Dlatego tak trudno ustalić odpowiedni poziom zapasów. Powinien on gwarantować stałą dostępność potrzebnych części, przy jednoczesnym unikaniu kosztownego nadmiaru.
Dzięki analizom historycznym i predykcji, oprogramowanie CMMS pomaga przewidzieć przyszłe zapotrzebowanie na poszczególne części i wyznaczyć optymalny termin na ich zamówienie. Według badania przeprowadzonego przez Reliability Leadership Institute, system CMMS pozwala obniżyć koszty związane z zapasami części zamiennych o 19 procent.
Pracownicy wewnętrzni czy outsourcing – a może współdziałanie?
System CMMS pozwala rejestrować nakład pracy i koszty związane z realizacją poszczególnych prac serwisowych. Dzięki temu można porównać i rozstrzygnąć, które zadania opłaca się wykonywać samodzielnie, a które lepiej zlecić na zewnątrz.
System CMMS jest coraz powszechniej wykorzystywanym, wszechstronnym narzędziem, pozwalającym kompleksowo zarządzań maszynami, technikami UR i procesami. Odpowiednio dobrany i wdrożony powinien usprawnić pracę każdego działu Utrzymania Ruchu.
