Efektywność procesów logistycznych to warunek sukcesu każdej firmy magazynującej duże ilości towaru. Jedną z metod jej podniesienia jest optymalizacja ścieżki kompletacji w magazynie – czyli sposobu, według którego pracownicy pobierają składowane towary. Taka optymalizacja może nastąpić poprzez zastosowanie wybranych metod heurystycznych, takich jak: Return, S-Shape, Midpoint, Largest Gap oraz Combined.
Ścieżka kompletacji w magazynie
Optymalizacja ścieżki kompletacji zaczyna się dużo wcześniej niż fizyczna zbiórka. Sprawny system wydań wymaga magazynu, w którym efektywnie przypisano artykuły do miejsc magazynowych. Dzięki temu ruch pracownika po magazynie nie musi być przypadkowy – może odbywać się z wykorzystaniem heurystyk, czyli modeli racjonalizujących ścieżkę kompletacji. W dużych magazynach można wykorzystywać jedną spośród pięciu typowych heurystyk.
Heurystyki służą przede wszystkim skróceniu czasu kompletacji, zwłaszcza w sytuacji, w której niemożliwe jest wykorzystanie algorytmu optymalnego. Nie jest to jednak jedyna zaleta optymalizacji ścieżek kompletacji. Heurystyki pozwalają uniknąć zatorów wywołanych przez przeszkadzający sobie personel. Przynoszą także oszczędności wynikające z mniejszego zużycia energii przez wózki widłowe. Argumentów za optymalizacją jest sporo – przyjrzyjmy się zatem bliżej kilku wspomnianym we wstępie heurystykom.
Heurystyka Return w magazynie
To stosunkowo prosta heurystyka. Zakłada, że magazynier wjeżdża w każdą alejkę magazynu, zawierającą potrzebne w ramach tej kompletacji towary. Gdy pracownik pobierze najgłębiej położony w danej alejce towar, wraca do głównego korytarza bocznego. Taki ruch powtarza się w każdej alejce, w której składowany jest kompletowany towar.
Heurystyka S-Shape w magazynie
Praca w modelu S-Shape, ze względu na swoją prostotę, cieszy się popularnością w magazynach. Bywa jednak krytykowana za gorsze wyniki w porównaniu z innymi metodami. Zgodnie ze swoją nazwą, polega ona na tym, że magazynier porusza się trasą przypominającą kształtem literę „S”. W przypadku stosowania tej heurystyki pracownik wjeżdża w pierwszą alejkę magazynu, w której znajduje się towar do kompletacji. Przejeżdża ją w całości, aż do korytarza bocznego, a następnie wjeżdża w kolejną alejkę, w której składowany jest potrzebny w ramach zbiórki towar. Magazynier kierowany przez heurystykę S-Shape wjeżdża wyłącznie w alejki zawierają artykuły do zamówienia i przejeżdża je w całości.
Heurystyka Midpoint w magazynie
Midpoint to metoda optymalizacji kompletacji w magazynie, która zakłada wytyczenie linii przecinającej alejki i dzielącą w ten sposób przestrzeń magazynową na połowy. Wedle założeń tej heurystyki magazynier wjeżdża do pierwszej alejki zawierającej element kompletacji – pod warunkiem, że znajduje się on w tej samej połowie alejki, co pracownik. Po zebraniu ostatniego towaru w danej połowie alejki, pracownik wraca do korytarza bocznego – a następie wjeżdża do następnej alejki aby zebrać artykuły do zamówienia. Dopiero ostatnią alejkę magazynier przejeżdża w całości, dzięki czemu dojeżdża do drugiej połowy magazynu. Tam ruch po alejkach następuje według tej samej logiki.
Heurystyka Largest Gap w magazynie
Largest Gap to modyfikacja heurystyki Midpoint. W jej przypadku magazynier może przekraczać linię dzielącą aleje na połowy. Pracownik wjeżdża w głąb alei do miejsca z towarem, które oddalone jest maksymalnie od następnego miejsca z kolejnym artykułem do kompletacji w tej alei (największy odstęp). W takim przypadku magazynier wraca do korytarza bocznego. Procedura powtarza się we wszystkich alejach oprócz ostatniej, którą pracownik przejeżdża w całości, by znaleźć się w drugiej połowie magazynu. Tam pobiera wszystkie brakujące towary.
Heurystyka Combined w magazynie
Pracując w modelu Combined, pracownik pobiera wszystkie części składowane w danej alejce, które wchodzą w skład zamówienia. W myśl tej metody magazynier może albo przejechać całą alejkę, albo wrócić do korytarza. Zawsze wybierana jest ta opcja, w której droga jest krótsza.
Optymalizacja ścieżki kompletacji – inne podejścia
Opisane heurystyki wykorzystywane są przez systemy klasy WMS. Jednak takie systemy, kompleksowo wspomagające procesy logistyki magazynowej, wspierają również kompletację w inny sposób.
Jak wiadomo, znaczący wpływ na optymalizację kompletacji ma struktura magazynu i efektywny podział na strefy. W przypadku kompletacji bez podziału magazynu na strefy, mamy zazwyczaj do czynienia z kompletacją jednoetapową. Magazyn może jednak zostać podzielony na tzw. strefy zbiórki. Mogą one być wydzielone w dowolny sposób, który optymalizuje np.:
- metodę ułożenia towarów na palecie,
- drogę zbiórki,
- specyficzne cechy zbieranych artykułów wpływające na metodę kompletacji.
Takie strefy mogą mieć przypisane konkretne terminale radiowe wspomagające pracę. Obsługiwane zlecenia mogą być również kompletowane częściowo, w różnych strefach przez różne osoby, a na końcu konsolidowane.
Jak widzimy, dla optymalnej ścieżki zbiórki zawsze kluczowe jest efektywne rozmieszczenie towaru w magazynie. Może ono uwzględniać wiele czynników, takich jak rodzaj i charakterystyka asortymentu, ciężar towaru, podatność na uszkodzenia, data przydatności czy brak możliwości łączenia z innymi towarami na jednym nośniku. Przykładowo, towary o dużej masie mogą być więc lokowane na początku ścieżki zbiórki, a towary wrażliwe na jej końcu.
Optymalizacja ścieżki kompletacji – podsumowanie
Należy pamiętać, że opisane w artykule heurystyki to tylko pewne modele, które nie zapewniają optymalnych rezultatów kompletacji, jednak pozwalają, by były one zbliżone do optymalnych. Czas kompletacji nie jest jedynym kryterium, pod kątem którego ścieżki kompletacji w magazynie są racjonalizowane. W przypadku wielu magazynów znacznie istotniejsze mogą okazać się inne parametry, jak na przykład kolejność układania towarów na nośnikach, długość drogi pokonywanej przez wózki widłowe czy zużycie energii.
