Według opublikowanego przez Komisję Europejską opracowania, udział sektora logistycznego w państwach UE może wrosnąć z dzisiejszych 14% nawet do 40% PKB w roku 2050. Tak dynamiczny rozwój branży nie będzie możliwy bez znaczącego postępu organizacyjnego i technologicznego. Odpowiedzi na te wyzwania zawierają się w koncepcji tzw. Logistyki 4.0. Podobnie jak w przypadku Przemysłu 4.0, Logistyka 4.0 opiera się na przeniesieniu wykonania wielu zadań na maszyny i oprogramowanie. Przeniesienie to dotyczy również podejmowania standardowych decyzji operacyjnych. Jakie elementy zawiera w sobie Logistyka 4.0? Jakie cele ma pomóc spełnić?
Sztuczna inteligencja
Sztuczna inteligencja to szeroka i dynamicznie rozwijająca się dziedzina wiedzy, pozwalająca między innymi skutecznie eksplorować duże zbiory informacji. Pomaga rozwiązywać problemy niekompletności danych, czy wspierać podejmowanie trudnych, złożonych decyzji.
W systemie zarządzania magazynem (WMS) sztuczna inteligencja może przydać się m.in. do:
Analiza popytu – algorytmy uczenia maszynowego pozwalają na wielowymiarową analizę zachowania konsumentów, co umożliwia uchwycenie trendów i sezonowości w popycie na określone towary. Przy ich wykorzystaniu system WMS będzie mógł wyznaczyć przewidywane zapotrzebowanie na dany produkt w przyszłości, co przełoży się na lepsze planowanie i racjonalne zarządzanie poziomem stanów magazynowych.
Optymalizacja miejsc składowania – dzięki algorytmom uczenia maszynowego, system WMS będzie mógł ulepszyć proces automatycznego przydzielania miejsc magazynowych. Decydując o rozlokowaniu towaru, system będzie jednocześnie uwzględniał wiele złożonych, zmieniających się w czasie czynników i zależności, takich jak wskaźniki rotacji oraz statystyki łączenia różnych towarów w ramach jednego zamówienia. Efektem takiej optymalizacji będzie skrócenie tras i czasu realizacji zbiórek.
Rozpoznawanie znaków i mowy – algorytmy uczenia maszynowego pozwalają zwiększyć niezawodność systemów rozpoznawania znaków na podstawie obrazu (OCR – Optical Character Recognition). Dzięki nim, możliwe staje się skuteczne rozpoznawanie znaków nawet wtedy, gdy te są częściowo zabrudzone czy uszkodzone.
Zarządzanie priorytetami w czasie rzeczywistym – w pracy magazynów, zwłaszcza tych obsługiwanych przez operatorów logistycznych, często występują spiętrzenia zleceń. Wymagają one szybkiego znalezienia najlepszego kompromisu. Zaimplementowane w systemie WMS algorytmy uczenia maszynowego mogą pomóc oszacować skutki możliwych do podjęcia decyzji. Także te, związane z finansowymi konsekwencjami opóźnień.
Blockchain
Blockchain to technologia rozproszonej, szyfrowanej bazy danych. Umożliwia tworzenie zdecentralizowanego ekosystemu gwarantującego automatyzację, identyfikowalność i bezpieczeństwo. W ramach procesu logistycznego dochodzi do wymiany wielu danych, które powinny być dostępne dla wielu zainteresowanych stron. Zaletą Blockchain jest możliwość śledzenia w czasie rzeczywistym wspólnych danych dotyczących wysyłki, pozwoleń, dokumentów przewozowych, a nawet danych z czujników kontenerów, takich jak temperatura i waga. Podobnie jak w przypadku operacji finansowych, Blockchain wprowadza bezprecedensowe bezpieczeństwo i transparentność danych. Jej zastosowanie pozwala także na wyeliminowanie potrzeby drukowania dużej ilości dokumentów.
Pewną barierą w zastosowaniu Blockchain w logistyce jest brak ustanowionych standardów branżowych jej wykorzystania. Niektóre organizacje, takie jak Transport Alliance, pracują jednak nad tym aby zmienić ten stan rzeczy.
Cyfryzacja łańcucha dostaw
Dążenie ku cyfryzacji łańcuchów dostaw związane jest również z trendami w zakresie handlu elektronicznego, oraz zlecaniem logistyki podmiotom zewnętrznym (operatorom logistycznym). Dzięki oprogramowaniu można usprawnić przepływ informacji między stronami, uniknąć ewentualnych nieporozumień czy przyspieszyć rozliczenia.
Aplikacje wspierające zarządzanie łańcuchami dostaw podzielić można na dwie grupy rozwiązań. Pierwsza z nich to oprogramowanie przeznaczone do prognozowania i planowania strategicznego. Druga grupa to systemy pozwalające na szczegółową kontrolę procesów wewnątrz łańcucha dostaw.
Oprogramowanie służce do planowania w łańcuchach dostaw pozwala koordynować procesy związane z zamówieniami i dystrybucją towarów. Programy uwzględniają przy tym rzeczywiste możliwości i ograniczenia danego przedsiębiorstwa. Aplikacje z tej grupy umożliwiają porównanie różnych scenariuszy dzięki analizom typu co-jeśli?
Systemy kontroli w łańcuchach dostaw pozwalają na monitorowanie i dozór nad realizacją poszczególnych procesów logistycznych. Zwiększają one transparentność, umożliwiają poszukiwanie wąskich gardeł i obszarów do optymalizacji. Ograniczają również pole dla ewentualnych błędów i nadużyć. Do tej grupy rozwiązań zaliczają się systemy zarządzania:
- magazynem (WMS – Warehouse Management System)
- oknami czasowymi (DS – Dock Scheduling)
- transportem (TMS – Transport Management System)
- podwórzem (YMS – Yard Management System)
Omnichannel
Omnichannel to ewolucyjne rozwinięcie koncepcji sprzedaży wielokanałowej (multichannel). Najważniejszą zmianą, pozwalającą odróżnić omnichannel od swojej poprzedniczki, jest wzajemne przenikanie się, integracja i ścisła współpraca wszystkich kanałów sprzedaży. Ta idea współdziałania oznacza w praktyce potrzebę dzielenia się informacjami pomiędzy poszczególnymi kanałami sprzedaży, działami i partnerami biznesowymi firmy.
Ze względu na potrzebę szybkiej, rzetelnej wymiany informacji w obrębie całej sieci dostaw, omnichannel niesie daleko idące konsekwencje dla warstwy informatycznej przedsiębiorstw. Stosowana dotąd powszechnie strategia używania niezależnych, specjalistycznych aplikacji (tzw. systemów dziedzinowych) staje się w czasach omnichannel niewystarczająca.
Integracja systemów informatycznych w ramach omnichannel otwiera szerokie perspektywy optymalizacji kosztów działalności. Ułatwia lepszą współpracę pomiędzy działami przedsiębiorstwa, skrócenia łańcuchów dostaw oraz zwiększenia satysfakcji klientów. Skuteczne wdrożenie strategii omnichannel powinno przełożyć się na zapewnienie zgodności danych online i offline, uproszczenie procedury zwrotów i synchronizację procesów logistycznych dla kanałów sprzedaży stacjonarnej i e-commerce.
