Czas pracy maszyny – co to jest?

Czas pracy maszyny to okres, w którym maszyna pozostaje aktywna i wykonuje zaplanowane operacje produkcyjne lub technologiczne. Z punktu widzenia zakładu produkcyjnego oznacza to czas, w którym maszyna jest rzeczywiście używana do pracy – bez przestojów, awarii czy działań serwisowych, niezależnie od tego, czy pracuje z pełnym obciążeniem, czy na biegu jałowym.

Pomiar czasu pracy jest wykorzystywany w analizie efektywności produkcji, planowania konserwacji oraz optymalizacji kosztów eksploatacji. Pozwala określić, jak intensywnie i efektywnie wykorzystywany jest park maszynowy w zakładzie produkcyjnym. Czas pracy maszyny najczęściej mierzy się w godzinach roboczych i stanowi jedną ze składowych wskaźnika OEE (Overall Equipment Effectiveness).

Komentarz eksperta

W praktyce przemysłowej często okazuje się, że nie sama wydajność maszyny stanowi problem, ale nieefektywne zarządzanie jej czasem pracy. Nawet kilka minut nieplanowanych przestojów dziennie może w skali miesiąca oznaczać straty produkcyjne rzędu tysięcy złotych. Dlatego tak ważne jest nie tylko rejestrowanie czasu pracy, ale przede wszystkim jego regularna analiza i szybka reakcja na pojawiające się odchylenia, co umożliwia minimalizację nieplanowanych przestojów oraz bardziej efektywne wykorzystanie zasobów produkcyjnych, co z kolei implikuje zwiększenie konkurencyjności firmy na rynku.

Spośród dostępnych sposobów na rejestrowanie czasu pracy możemy wyszczególnić:

  1. Manualne rejestrowanie czasu pracy – operator zapisuje czas uruchomienia i zatrzymania maszyny, co jest rozwiązaniem tanim, jednak podatnym na błędy ludzkie, pozbawionym precyzji i powodującym trudności w analizie.
  2. Liczniki czasu pracy – wbudowane w maszyny lub montowane zewnętrznie do maszyn urządzenia, które zliczają czas danej aktywności. Zazwyczaj uruchamiają się automatycznie po włączeniu zasilania lub rozpoczęciu cyklu. Ponadto najczęściej spotkać je można w starszych maszynach przemysłowych.
  3. Sterowniki PLC – w nowoczesnych maszynach to sterowniki są podstawowym źródłem informacji o stanie każdej maszyny. Umożliwiają zbieranie danych o czasie pracy, cyklach, przestojach, ale i szeregu innych parametrów związanych z produkcją. Następnie dane te można eksportować lub bezpośrednio przesyłać do systemów MES lub SCADA, dzięki czemu zapewniona jest wysoka dokładność i automatyzacja.

Reasumując, czas pracy maszyny to parametr, który jest jednym z ważniejszych pojęć w zarządzaniu produkcją, mający bezpośredni wpływ na wydajność, koszty i niezawodność procesów przemysłowych. Jego prawidłowy pomiar i interpretacja odgrywają jedną z głównych ról w nowoczesnych zakładach produkcyjnych.

Łukasz Mucha

Absolwent automatyki i robotyki oraz matematyki na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Od dziewięciu lat związany z Quantum Qguar, gdzie zajmuje się projektowaniem przemysłowych sieci WLAN oraz wdrażaniem systemów klasy SCADA. Jego zainteresowania zawodowe oscylują wokół integracji systemów IT z maszynami oraz tworzenia wizualizacji procesów technologicznych.

Zapraszamy na

DARMOWE WEBINARIUM

Produkcja bez chaosu

Jak Qguar MES zarzadza BOMami, marszrutami, technologiami i recepturami?

Produkcja bez chaosu
25 listopada 2025
godz. 10:00