Czas operacyjny – co to jest?

Czas operacyjny to planowy czas wykonania zamówienia pomniejszony o czas postojów i czynności planowanych które nie są stratą.

Zdarzeniami mogącymi zmniejszać czas operacyjny są m.in.:

  • planowane przerwy w pracy takie jak przerwa śniadaniowa, przerwa nocna
  • planowane postoje – np. z powodu szkoleń
  • przezbrojenie i ustawianie maszyn – jeśli zostało wykonane w zaplanowanym czasie

Komentarz eksperta

Czas operacyjny to okres, w którym maszyna, system lub inny obiekt jest operacyjny i funkcjonalny. W środowisku przemysłowym służy stanowi ważny wskaźnik efektywności (KPI) do pomiaru wydajności i produktywności. Im dłuższy czas operacyjny, tym lepsze wykorzystanie aktywów, co jest niezbędne dla osiągnięcia wysokiej produktywności i rentowności firmy.

Kluczowe czynniki wpływające na czas operacyjny

Istnieje kilka czynników, które mogą skrócić lub wydłużyć czas operacyjny, w tym:

  • Konserwacja i serwis: regularna konserwacja ogranicza awarie i wydłuża czas eksploatacji dzięki zapewnieniu bezproblemowej pracy.
  • Jakość sprzętu: wysokiej jakości maszyny i systemy są zazwyczaj bardziej wytrzymałe i oferują dłuższy czas eksploatacji.
  • Strategie operacyjne: zoptymalizowane harmonogramy, np. praca wielozmianowa, pozwalają zmaksymalizować czas operacyjny poprzez efektywne wykorzystanie maszyn.
  • Oprogramowanie/automatyka przemysłowa: niezawodne rozwiązania informatyczne, takie jak systemy MES i SCADA, umożliwiają śledzenie i kontrolę maszyn w czasie rzeczywistym, co sumarycznie przyczynia się do wydłużenia czasu ich działania.

Zalety wydłużenia czasu operacyjnego

Maksymalizacja czasu operacyjnego zapewnia szereg korzyści, znacznie zwiększając ogólną wydajność operacyjną. Kluczowe zalety obejmują:

  • Większa produktywność: dłuższy czas pracy oznacza, że ​​można wytworzyć więcej produktów, co zwiększa wydajność zakładu.
  • Redukcja kosztów: dłuższy czas pracy oznacza krótszy czas przestoju, co przekłada się na niższe koszty napraw i strat produkcyjnych.
  • Lepszy zwrot z inwestycji: maksymalizacja czasu pracy wydłuża efektywne wykorzystanie maszyn i urządzeń, zwiększając rentowność i zwrot z inwestycji.

Jak obliczyć czas pracy

Czas pracy można obliczyć za pomocą prostego wzoru, który mierzy stosunek wykorzystania do czasu całkowitego:

Czas operacyjny = Planowany czas produkcji – nieplanowane przestoje

Strategie wydłużające czasu operacyjnego

Firmy wdrażają różne strategie i technologie w celu wydłużenia czasu działania, w tym:

  1. Konserwacja zapobiegawcza: planowa konserwacja pomaga zminimalizować awarie i zmaksymalizować godziny pracy.
  2. Digitalizacja i monitorowanie: systemy monitorowania w czasie rzeczywistym i analizy danych pozwalają na natychmiastowe działanie w przypadku usterek, co skraca przestoje.
  3. Unowocześnienie parku maszynowego: inwestowanie w nowoczesne maszyny i rozwiązania informatyczne często skutkuje zwiększoną niezawodnością i dłuższym okresem eksploatacji.
Marek Wiązowski

Marek Wiązowski

Od kilkunastu lat związany z firmami z branży IT, dostarczającymi specjalistyczne oprogramowanie i usługi dla przedsiębiorstw różnych sektorów. Od 2017 roku zatrudniony w Quantum Qguar, gdzie jednym z jego zadań jest propagowanie użytecznej wiedzy dla przedstawicieli firm produkcyjnych i logistycznych. Od lat z uwagą śledzi trendy w rozwoju technologii IT i automatyzacji w łańcuchach dostaw, oraz przypadki i efekty ich implementacji w przedsiębiorstwach. Jeden z autorów na firmowym blogu bajtemwpalete.

Zapraszamy na

DARMOWE WEBINARIUM

Produkcja bez chaosu

Jak Qguar MES zarzadza BOMami, marszrutami, technologiami i recepturami?

Produkcja bez chaosu
25 listopada 2025
godz. 10:00